ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟ ΘΕΜΑ
Δευτέρα, 2 Μαΐου 2011
Ο πατήρ Στυλιανὸς Μακρῆς, γράφει για την κλίση των γονάτων στη λειτουργία…
Ο "Ανώνυμος" (κ. Ιωάννης Καρδάσης), είπε - στον π. Στυλιανὸ...
Την θ. λειτουργία δεν τελεί ο λαός δια του ιερέως, αλλά ο Χριστός με το Σώμα του (την Εκκλησία) και την προσφέρει στον Πατέρα Του, όπως φαίνεται σε πολλές ευχές του ιερέα (π.χ. η ευχή της προσκομιδής: "Κύριε ο Θεός ο παντοκράτωρ, ο δεχόμενος θυσίαν αινέσεως.....Δια των οικτιρμών του μονογενούς σου Υιού.....").
Επειδή ο Χριστός δεν είναι ορατός, η ορατή μορφή Του είναι ο ιερέας, ο οποίος είναι εις τύπον Χριστού.
Όσον αφορά το "στώμεν καλώς", όπου είναι η αρχή της αγίας Αναφοράς, αυτό διαρκεί μέχρι τέλους της, που είναι: "Και έσται τα ελέη του μεγάλου Θεού.....". Σ' όλη αυτή τη διάρκεια, που περιλαμβάνει και την μεταβολή των τιμίων δώρων, δεν γονατίζουμε, διότι ισχύει το "στώμεν καλώς" (από Ι. Φουντούλη: Λειτουργικά θέματα).
ΙΚ
2 Μαΐου 2011 1:31 μ.μ.
Ο π. Στυλιανὸς Μακρῆς, είπε...
Πρὸς τὸν ἀγαπητὸ ἀνώνυμο σχολιαστὴ:
α) Πράγματι ὀ Χριστὸς εἶναι ὀ προσφέρων καὶ προσφερόμενος, ὀ Μέγας Ἀρχιερεύς, ὀ μόνος Ἀρχιθύτης καὶ τὸ μόνο θύμα ταυτόχρονα, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν σημαίνει πὼς ὀ λαὸς δὲν τελεῖ διὰ τοῦ ἱερέως τὴν λειτουργία, διότι πρῶτον ἡ ἴδια ἡ ἐτυμολογία τῆς λέξης (λεῖτος=λαὸς + ἔργον) αὐτὸ ὑποδηλώνει καὶ δεύτερον διότι, σὲ περίπτωση ποὺ ἴσχυε ἀποκλειστικὰ τὸ παραπάνω, θὰ ἦταν δυνατὸν ὀ ἰερέας νὰ τελέσῃ λειτουργία μόνος του, ὅπερ ἀδύνατον στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. (Οἱ παπικοὶ ἱερεῖς τελοῦν καὶ μόνοι τους, ἄνευ λαοῦ, τὴν "λειτουργία" τους).
β) Ποιός σᾶς εἶπε ὅτι ὀ Χριστὸς δὲν εἶναι ὁρατός; Καὶτοι "ὧδε ἀοράτως συνών", ἐντούτοις εἶναι...ὀρατότατος!
γ) Τὸ "Στῶμεν καλῶς καὶ μετὰ φόβου", δὲν εἶναι ἠ ἀρχὴ τῆς ἁγίας ἀναφορᾶς. Ἡ ἀρχὴ αὑτῆς εἶναι αμέσως μετὰ τὴν κέλευση "Εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ" καὶ τὴν ἀπόκριση τοῦ λαοῦ "Ἄξιον καὶ δίκαιον", μὲ τὴν εὐχὴ δηλαδὴ "Ἄξιον καὶ δίκαιον Σὲ ὑμνεῖν...".
δ) Τὸ ῥῆμα ἴσταμαι δὲν σημαίνει ἀποκλειστικῶς στέκομαι ὄρθιος. Σημαίνει καὶ αὐτό, ἀλλὰ ὄχι μόνον αὐτό.
- "...ἵνα ἐπὶ στόματος δύο μαρτύρων ἢ τριῶν σταθῇ πᾶν ῥῆμα"...δηλαδὴ τὸ ῥῆμα...θὰ σταθῇ ὄρθιο!
- Ὁ Στέφανος εἶδε τὸν Κύριο "ἐστῶτα ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ " Πατρός. Τὸ σύμβολο πίστεως λέει καθήμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός. Τελικὰ ὄρθιος στέκεται ἢ καθήμενος ὁ Χριστός μας ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός;
- "Οἱ δὲ ἔστησαν αὐτῷ τριάκοντα ἀργύρια"...Ὄρθια τὰ βάλανε τὰ νομίσματα;
Λοιπόν, ἄλλο τὸ στῶμεν καλῶς κι ἄλλο τὸ "ὀρθοί". Τὸ δεύτερο εἶναι συγκεκριμένο κέλευσμα ἐντὸς λειτουργίας, σαφὲς καὶ ξεκάθαρο, τὸ πρῶτο ὅμως ἔχει βαθύτερη πνευματικὴ ἔννοια καὶ δὲν συνεπάγεται ἀποκλειστικῶς τὴν ὄρθια στάση.
Συμφωνῶ μαζί σας καὶ μὲ τὸν μέγιστο διδάσκαλο, μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο λειτουργιολόγο μακαριστὸ Φουντούλη, ὅτι ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἀναφορᾶς εἴμαστε ὄρθιοι, ἀλλὰ ἡ κλίση τὴν ὥρα τῆς μεταβολῆς δείχνει σεβασμὸ στὸν Κύριο.
Ὁμολογῶ πὼς κι ἐγὼ γιὰ ἕνα διάστημα δὲν γονάτιζα ὡς νέος κληρικός, ἐπιθυμῶντας νὰ εἶμαι συνεπέστερος λειτουργικὰ καὶ Κανονικά, ἐπηρεαζόμενος ἀπὸ κάτι τέτοιες ἀπόψεις, ἀλλὰ νομίζω πὼς ἔσφαλα, γιατὶ ὁ Χριστὸς εἶναι παρὼν ἐκείνη τὴ στιγμὴ καὶ δὲν εἶναι ὀ...γείτονας τῆς διπλανῆς οἰκοδομῆς, τὸ καρντάσι μας, ὁ προϊστάμενός μας, ὀ ὑπουργός ἢ ὅποιος ἄλλος.
Ἀλλὰ κι αὐτὸ ποὺ ἄλλοι κάνουν δὲν τὸ κρίνω. Εἶναι θέμα πῶς αἰσθάνεται κανείς. Προσωπικῶς δὲν μπορῶ νὰ μὴν γονατίζω στὸν παρόντα Βασιλέα. Ἐσεῖς κάνετε ὅ,τι θέλετε. Καὶ πρὸς Θεοῦ! Δὲν λέω ὅτι εἶμαι εὐσεβέστερος ἀπὸ ἐσᾶς.
3 Μαΐου 2011 12:25 π.μ.
.jpg)
22 σχόλια:
1/ Πράγματι ο Χριστός είναι ο προσφέρων και προσφερόμενος, αλλά πολλοί ιερείς δεν το γνωρίζουν, γι' αυτό στο τέλος τον αποκαλούν "πατέρα των φώτων", ενώ πατέρας των φώτων είναι ο Πατέρας του.
2/ Γράψαμε, ότι τη λειτουργία τελεί ο Χριστός με το Σώμα του και όχι μόνος.
3/ Ο Χριστός δεν είναι ορατός με τα βιολογικά μάτια, γι' αυτό η ευχή λέει "αοράτως" και όχι ορατώς, δηλ. υπάρχεις εδώ αοράτως, κατά την ευχή της κεφαλοκλισίας. Εξ άλλου, ο Χριστός ως ένας της Τριάδας δεν μπορεί να είναι ορατός, αλλά και αόρατος σωματικώς, εκ του λόγου της μη πανταχού παρουσίας του Χριστού σωματικώς (κατά την Δ΄ Οικουμενική).
4/ Το "στώμεν καλώς" εδώ σημαίνει αποκλειστικά και μόνον ίσταμαι όρθιος. Η κλίση της κεφαλής κατά την μεταβολή δείχνει σεβασμό, αλλά δεν επιβάλλεται.
5/ Το πότε αρχίζει και πότε τελειώνει η αγία Αναφορά, το αναγράφει η θ. λειτουργία Ι. Χρυσοστόμου της Αποστολικής Διακονίας. Αρχίζει λοιπόν με το "στώμεν καλώς" και τελειώνει με με το "και έσται τα ελέη του μεγάλου Θεού". Αν είναι διαφορετικά, τότε λάθος έχει η έκδοση αυτή.
6/ Και μια παρατήρηση: Η αποκαλούμενη λειτουργία Χρυσοστόμου δεν εγράφη από τον ίδιο. Είναι συρραφή ευχών του αγίου με προσθήκες, μερικές καθόλου σωστές, όπως π.χ. το "ευσεβές έθνος" και ο "φιλόχριστος στρατός".
ΙΚ
Σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὰ σχόλια, ἂν καὶ νομίζω ὅτι πιθανὸν νὰ ταλαιπωροῦμε τὸν ἄνθρωπο μὲ τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν ἀποψεών μας. Ἂς μᾶς συγχωρέσῃ ὀ κύριος Παναγιώτης γιὰ τὴ φλυαρία μας, ἂν καὶ πιστεύω πὼς καὶ ὀ ἴδιος δὲν θὰ τὴ βρῇ ἀνούσια.
Λοιπόν, ἀγαπητὲ ἀνώνυμε σχολιαστά, ἐπιτρέψατέ μου νὰ παρατηρήσω τὰ ἑξῆς:
1) Ὀρθὴ ἡ ἐπισήμανσή σας περὶ τῆς σύγχυσης Πατρὸς καὶ Υἱοῦ κατὰ τὴν ὀπισθάμβωνα εὐχή, θέση τῆς ὁποίας εἶναι κατὰ τὸ ὀρθὸ λειτουργικὸ τυπικὸ στὸ μέσον τοῦ λαοῦ, κάτω ἀπὸ τὸν σολέα (ὠς ἀρχικὴ μορφὴ ἀπόλυσης), μὲ στροφὴ τοῦ λειτουργοῦ κατὰ ἀνατολὰς καὶ ὄχι πρὸς τὴν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὅλη ἡ θεία λειτουργία εἶναι μία ἀναφορὰ πρὸς τὸν Πατέρα.
2) Τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου δὲν εἶναι εἴδη...ἀπρόσωπα (ἤ, ἂν θέλετε, "οὐσία ἀνυπόστατος"-γιὰ νὰ δανειστοῦμε καὶ λίγο τὴν πατερικὴ ὁρολογία-). Νομίζω λοιπὸν ὅτι συγχέετε τὴν δυνατότητα τῆς ὁρατῆς (καὶ ἀοράτου) παρουσίας τοῦ Κυρίου στοὺς ἀμέτρητους ἱεροὺς ναοὺς ἀνὰ τὴν οἰκουμένη τὴν ἴδια στιγμὴ μὲ τὴν ἀδυναμία τῆς σωματικῆς πανταχοῦ παρουσίας Του. Ἄλλο πρᾶγμα ἐξάλλου (καὶ) ἠ πανταχοῦ (κατ' ἐνέργειαν καὶ ὄχι κατ' οὐσίαν) παρουσία τοῦ ἀκτίστου Θεοῦ κι ἄλλο πρᾶγμα ἡ δυνατότητα τῆς ὑπερβατικῆς τοῦ χωροχρόνου παρουσίας τοῦ κτιστοῦ μελιζομένου καὶ μηδέποτε διαιρουμένου Σώματός Του ταυτοχρόνως στοὺς ναοὺς τῆς οἰκουμένης. Δηλαδή, σᾶς παρακαλῶ, πεῖτε μου, Αὐτὸ ποὺ βλέπω ἐγὼ στὸ θυσιαστήριο, Αὐτὸ ποὺ εἶναι ὁρατὸ στά μάτια μου τὴ στιγμὴ τῆς μεταβολῆς καὶ μετά, Αὐτὸ ποὺ εἶναι ὁρατὸ σ' ἐμένα καὶ ταυτόχρονα στὸ διπλανὸ ναό καὶ στὸν παραδιπλανὸ ναό, τὸ Σῶμα τοῦ Κυρίου ἐν τῷ ἄρτῳ καὶ τὸ Αἷμα Του ἐν τῷ οἴνῳ, εἶναι ψιλῇ τῇ θεωρίᾳ ἀντίτυπα Χριστοῦ, ἐκ τοῦ λόγου, ὅπως λέτε, τῆς μὴ πανταχοῦ παρουσίας Του; Συμφωνῶ πὼς ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι σωματικὰ πανταχοῦ παρών, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν σημαίνει πὼς δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ταυτοχρόνως στὴ λειτουργία ποὺ γίνεταικατὰ τόπους σωματικὰ ὁρατὸς ὡς ἀοράτως συνών.
3) "Στῶμεν καλῶς...πρόσχωμεν...προσφέρειν (τὸ ἀπαρέμφατο εἶναι ἀντικείμενο τοῦ πρόσχωμεν) "τὴν ἁγίαν ἀναφορὰν (ἀντικείμενο τοῦ προσφέρειν) ...(ὡς) ἔλεον εἰρήνης" κτλ. Ὁ λειτουργὸς καλεῖ νὰ σταθοῦμε καλῶς καὶ μετὰ φόρου, ὥστε νὰ προσφέρουμε τὴν ἁγία ἀναφορὰ ὡς "ἔλεον εἰρήνης" καὶ "Θυσίαν αἰνέσεως". Ἡ ἀγία ἀναφορὰ δὲν ξεκινᾶ μὲ προτρεπές· εἶναι εὐχή, δὲν εἶναι παραγγέλματα πρὸς τὸν λαό. Γιὰ τὸ τέλος τῆς εὐχῆς αὐτῆς συμφωνῶ. Γιὰ τὴν ἀρχή, ἔ, τί νὰ κάνουμε τώρα... κάποιες ἐκδόσεις χρήζουν ἐπιδιορθώσεων!
Ευλογείτε, σεβαστέ μου πάτερ Στυλιανέ! Χαρά μου και τιμή μου είναι πάντα η παρουσία σας εδώ, παρουσία που πλουτίζει το ταπεινό μου, το φτωχό μου αυτό το ιστολόγιο.
Αυτά, τόσο για τη δική σας παρουσία όσο και των άλλων λίγων αλλά καλών φίλων - σχολιαστών του «χαίρετε». Είστε πάντα ευπρόσδεκτοι.
Σας πληροφορώ δε, ακόμα ότι χτες βράδυ και σήμερα το πρωί σας είχα ειδικά εσάς πάτερ στο νου μου. Κοιμήθηκα και ξύπνησα με τη σκέψη στον πατέρα Στυλιανό.
Κοιμήθηκα λίγο πιο νωρίς, και δεν πρόλαβα το σχόλιο σας.
Ήθελα να σας στείλω ένα μήνυμα για να σας πληροφορήσω ότι ο διάλογος συνεχίζεται σε άλλη ανάρτηση (για την περίπτωση που δεν είχατε προσέξει την απάντηση του κ. Καρδάση), αλλά ήμουν τόσο νυσταγμένος που έκλεισα τον υπολογιστή, και το ανέβαλα αυτό για σήμερα το πρωί…
Οπότε, μόλις τώρα που με ξύπνησε αυτήν την ώρα (ως συνήθως) ο Κότσυφας του κήπου της πίσω αυλής του σπιτιού μου (τα ξέρει τα κατατόπια ο γείτονας κ. Καρδάσης), σκεφτόμουν σαν πρώτη μου ενέργεια να στείλω αυτό το μήνυμα που σας είπα.
Μόλις άνοιξα όμως το λάπτοπ, αγουροξυπνημένος ακόμα - αφού δεν έχω προλάβει να φτιάξω καφέ - είδα με χαρά το σχόλιο σας το οποίο βέβαια το δημοσίευσα αμέσως, χωρίς έλεγχο - και το οποίο θα το μελετησω πιο καλά αργότερα, μετά τον καφέ που λέγαμε, όταν δηλαδή θα έχω ανοίξει περισοτερο τα μάτια μου.
Σας ευχαριστώ λοιπόν και πάλι για την παρουσία σας.
Καλημέρα σας, Χριστός Ανέστη, χαίρετε! :D
Παναγιώτης Μιχαλόπουλος (διαχειριστής του «χαίρετε») προς τον πατέρα Στυλιανό Μακρή:
Χαρά μου και τιμή μου είναι πάντα η παρουσία σας εδώ, παρουσία που πλουτίζει το ταπεινό μου, το φτωχό μου αυτό το ιστολόγιο.
http://xairete.blogspot.com/2011/05/blog-post_05.html
Ευχαριστούμε για τις αναλύσεις. Κάποιες επι πλέον παρατηρήσεις:
1/ Το ίδιο λάθος με την οπισθάμβωνο ευχή γίνεται και στην αγία Αναφορά, όταν ο ιερέας απευθύνεται προς την εικόνα του Χριστού, λέγοντας "Ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω". Και αυτό επίσης απευθύνεται στον Πατέρα.
2/ Το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου είναι ο ίδιος ο Κύριος δεν είναι τα αντίτυπα, όπως είναι κατά την Μεγάλη Είσοδο από την αγία Πρόθεση προς την αγία Τράπεζα πριν τη Μεταβολή. Έχουμε λοιπόν τη μεταβολή των Τιμίων Δώρων με το "Μεταβαλών τω Πνεύματί Σου τω Αγίω" και με το 3ο ΑΜΗΝ στον ίδιο το Χριστό σωματικώς (παρόλον που δεν τον βλέπουμε). Είναι παρών και σωματικώς και σε κάθε Ι. Ναό κατά τη μεταβολή και μετά. Επ' αυτού δεν υπάρχει αντίρρηση.
3/ Με την επίδραση του Παπισμού εξακολουθούμε να προσευχόμαστε: "ιδού βαδίζω προς θείαν κοινωνίαν, Πλαστουργέ, μη φλέξης με τη μετουσία". Λάθος του αγίου Συμεών Μεταφραστή, που έχει επηρεασθεί από τους Λατίνους, τον 10ο αι. Δεν έχουμε μετουσίωση, αλλά μεταβολή.
ΙΚ
Μετουσίωση (sublimation), είναι επιστημονικός όρος… Της Μοριακή Βιολογίας, της Βιοχημείας όρος… Που έχει ωστόσο χρησιμοποιηθεί (ποιητική αδεία), και, στην ψυχολογία.
Στη θρησκεία τώρα, στο μυστήριο: Αυτή η «μεταβολή» δεν είναι υλική - φυσική, διότι εξακολουθούμε να βλέπουμε (και να γευόμαστε) ψωμί και κρασί, ή άρτο και οίνο αν προτιμάτε… Δεν είναι σαν την μετουσίωση στο λεύκωμα του αυγού π.χ. αυτήν που έχουμε όταν αυτό θερμαινόμενο μας δίνει ένα συμπαγές ασπράδι... Είναι μεταβολή θαυμαστή – πνευματική – αόρατη.
Έτσι λοιπόν, η «μετουσίωση» της προσευχής, δεν είναι αυτή που ξέρουμε από τη χημεία στο σχολείο, δεν είναι υλική, αφού ο όρος εκφράζει αυτήν την μεταβολή που λέγαμε, την πνευματική μεταβολή!..
Αν όμως είναι τόσο μεγάλο λάθος (παπικής προέλευσης όρος) όπως λέτε, τότε γιατί δεν σας ακούει και σε αυτό ο μητροπολίτης Ν. Σμύρνης ώστε να το διορθώσει και αυτό ως πιστά συμβουλευόμενος σας;
ΥΓ
Και ο όρος «μεταστοιχείωση», επίσης, έχει αλληγορικά χρησιμοποιηθεί. Έχει «κλαπεί» από την ίδια επιστήμη (ποιητική αδεία πάλι) για λόγους έκφρασης (όχι εκκλησιαστικών, αλλά) φιλοσοφικών στοχασμών…
Δεν είμαι, ούτε ποτέ υπήρξα σύμβουλος του Ν. Σμύρνης, ούτε έχω απαίτηση να με ακούει.
Το συμβάν με τον ιερέα ήταν μια καταγγελία μο, που εισακούστηκε και πλέον ου.
Όσον αφορά τον όρο "Μετουσίωση" είναι απαράδεκτος για την Ορθοδοξία, γιατί υπεισέρχεται στον τρόπο μετατροπής του ψωμιού και του κρασιού σε Σώμα και Αίμα. Στην Ορθοδοξία χρησιμοποιείται ο όρος "Μεταβολή", που δεν υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες, ούτε διερευνά τον τρόπο μετατροπής.
ΙΚ
Όταν λέτε «απαράδεκτος για την Ορθοδοξία», για πόσους άλλους εκτός από εσάς;
Για όσους θεωρούν ότι είναι μέλη της Μιάς, Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας και όχι μέλη του Ν.Π.Δ.Δ. που αυτοαποκαλείται "Εκκλησία της Ελλάδος".
ΙΚ
Πιστεύετε δηλαδή ότι είναι κι άλλοι; Και αν ναι, ...
τους ξέρετε ποιοι είναι, και πόσοι είναι;
Ή μια υπόθεση κάνετε; :D
Γνωρίζουμε ορισμένους, όχι πάνω από 10, που τουλάχιστον έχουν φόβο Θεού.
ΙΚ
Αυτή (αυτοί οι 10) είναι η ορθοδοξία που λέγατε, με την ίδια – γενικά - άποψη με εσάς;
Αυτή είναι η Ορθοδοξία (οι 10 που γνωρίζω) και κάποιοι άλλοι, που δεν γνωρίζω και που θα υπάρχουν, αλλά όχι εγώ.
ΙΚ
Όλοι αυτοί συμφωνούν σε όλα μαζί σας; Υπάρχει άραγε και Επίσκοπος στην ομάδα ώστε να αποτελεί Εκκλησία; Να έχει προσχωρήσει – να φανταστώ – και, ο Άγιος Ν. Σμύρνης;
Πρὸς τὸν ἀγαπητὸ ἀνώνυμο σχολιαστή:
α) Ἔχετε δίκιο γιὰ τὴν προτροπὴ "Εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ". Ὄχι μόνο δὲν ἀφορᾶ στὸν Υἱό, ἀλλὰ ΚΑΙ δὲν εἶναι ἄσχετη μὲ ὅ,τι ἀκολουθεῖ, μᾶλλον δὲ σὲ αὐτὸ ἀναφέρεται, μὲ ἄλλα λόγια: "Εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ"="Ἂς ξεκινήσουμε τὴν τέλεση τῆς Θείας Εὐχαριστίας (δηλ. ἂς ἀναφέρουμε τὰ Τίμια Δῶρα στὸν Θεὸ Πατέρα, ὥστε, Ἐκεῖνος μεταβάλοντάς Τα σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ καὶ ἐπιστρέφοντάς Τα, νὰ Τὸν εὐχαριστήσουμε γι' αὐτὸ)". Ἡ φράση δὲν ἔρχεται ξαφνικὰ ἀπὸ τὸ πουθενά, δὲν ἀποσκοπεῖ δηλ. στὸ νὰ ποῦμε ἕνα "εὐχαριστῶ" στὸν Κύριο ἐκείνη τὴ στιγμὴ καὶ μετὰ νὰ κάνουμε λ. χ. κάτι ἄλλο. Ἀφορᾶ στὴν κατ' ἐξοχὴν τέλεση τῆς Εὐχαριστίας (διὰ τῆς εὐχῆς τῆς ἁγίας ἀναφορᾶς).
β) Μεταβολὴ ἔχουμε στὸ "ποίησον" καὶ ὄχι στὸ "μεταβαλὼν". Τὸ "μεταβαλὼν" εἶναι μᾶλλον τροπικὴ καὶ ὄχι τόσο χρονικὴ μετοχὴ (Ἐρώτηση: Πῶς "ποίησον"; Μὲ Ἀπάντηση: Μεταβάλοντάς Τα). Θυμηθεῖτε τί λέει ὀ Φουντούλης γιὰ τὴν προγενέστερη διπλὴ εὐλογία καὶ τὴ μεταγενέστερη τριπλὴ καὶ τὴν θεία λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ὅπου ἡ προσθήκη "μεταβαλὼν" εἶναι συντακτικῶς ἀπαράδεκτη καὶ νοηματικῶς ἄσχετη μὲ τὸ ὑπόλοιπο κείμενο.
γ) Περὶ τοῦ "μὴ φλέξης με τῇ μετουσίᾳ". Νομίζω ἐδῶ ὀ ποιητὴς ἅγιος δὲν ἀναφέρεται στὸ τελεστικὸ μέρος τῆς θείας λειτουργίας, ἀλλὰ στὸ ἀποτέλεσμα τῆς μετὰ Χριστοῦ θείας κοινωνίας, τῆς πνευματικῆς συν-οὐσίας (μὴν παρεξηγήσετε τὸν ὅρο, παρακαλῶ). "Μετουσία" ἐδῶ δὲν εἶναι ἠ μετουσίωση ἢ ἡ μεταβολή, ἂν προτιμᾶτε, κατὰ τὴν ἁγία ἀναφορά, ἀλλὰ ἡ τῆς θείας φύσεως=οὐσίας κοινωνία (βλ. τὸ ἀποστολικὸ "θείας φύσεως κοινωνοί"). Μετουσία ἐδῶ=μετὰ τῆς θείας οὐσίας (ἐννοεῖται ἐνεργείᾳ, κατὰ χάριν) ἕνωση, αὐτὸ γιὰ τὸ ὀποῖο μιλᾶ καὶ ὀ κ. Παναγιώτης στὸ σημεῖο περὶ τῆς πνευματικῆς μεταβολῆς.
δ) Δὲν ἀντιπαρατίθεμαι μαζί σας, ἀγαπητέ. Χαίρομαι τὴν συζήτηση, γιατὶ φαίνεται πὼς μιλῶ μὲ δύο ὑπέροχους συνομιλητές, γνῶστες πνευματικῶν καὶ λειτουργικῶν θεμάτων. Σᾶς εὐχαριστῶ. Συγχωρέσατέ μου τὴν φλυαρία.
Ναι, είπα ότι και η ψυχολογία χρησιμοποιεί αλληγορικά τον όρο «μετουσία»… Αυτή, για να περιγράψει μια ψυχοσωματική μεταβολή του ανθρώπου.
Δεν είχα σκεφτεί, και, αυτό που τώρα αναφέρετε. Ευχαριστούμε!
1/ Έχω διαβάσει σε βιβλίο προβλημάτων κατά τη θ. λατρεία, ότι αν δεν λεχθεί το 3ο ΑΜΗΝ τότε δεν επέρχεται η μεταβολή και εάν δεν το ολοκληρώσει ο ιερέας, τότε καλείται άλλος ιερέας να το ολοκληρώσει.
2/ Επίσης έχω διβάσει, ότι για την μεταβολή χρειάζεται το άγιον Πνεύμα, το οποίον κατέρχεται εφ' όσον υπάρχει δοχείον του αγίου Πνεύματος να το δεχτεί. Αν δεν υπάρχει τότε δεν κατέρχεται και δεν πραγματοποιείται η μεταβολή, οπότε κοινωνούμε ψωμί και κρασί, νομίζοντες ότι κοινωνούμε Σώματος και Αίματος. Δεν γνωρίζω, αν όντως αυτή η θεώρηση είναι σωστή.
3/ Πάλι έχω διαβάσει, ότι ο άγιος Συμεών επηρεάσθηκε από τη δυτική αντίληψη, που τότε είχε αρχίσει να δημιουργείται και γι' ααυτό το "μετουσία" αναφέρεται στο "μετουσίωση". Επίσης ο άγιος έχει επηρεασθεί και από άλλα δυτικά πρότυπα και από πολλούς μελετητές δεν θεωρείται αξιόπιστος.
ΙΚ
«Αν δεν λεχθεί το 3ο ΑΜΗΝ τότε δεν επέρχεται η μεταβολή», λέτε...
Και δεν μου λέτε κάτι ακόμα, παρακαλώ:
Κι αυτά τα Aμην τα λέει από μέσα του ο ιερέας χωρίς να τα ακούνε οι πιστοί και χωρίς να συμμετέχουν κι αυτοί στην εκφώνηση αυτή, … «επέρχεται η μεταβολή»;
Ναι, έτσι έχω διαβάσει. Ότι με το
3ο ΑΜΗΝ επέρχεται η Μεταβολή.
Το ΑΜΗΝ αυτό λέγεται χαμηλοφώνως από τον Διάκονο ή απόντος αυτού από τον Ιερέα. Δεν είναι απαραίτητο να ειπωθεί και από τον λαό.
Τα υπόλοιπα ΑΜΗΝ της θ. λατρείας αναπέμπονται από τον Χορό (τον λαό). Π.χ. όταν ο Ιερέας εκφωνήσει: "Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός .....", ο λαός απαντάει ΑΜΗΝ. Αν δεν απαντήσει ΑΜΗΝ δεν συνεχίζεται η θ. λατρεία. Θέλει την επιβεβαίωση του λαού.
Το ΑΜΗΝ της αγίας αναφοράς δεν χρειάζεται επιβεβαίωση του λαού.
Το ίδιο γίνεται με το σημείο του Σταυρού. Το σημείο του Σταυρού είναι σφραγίδα επιβεβαίωσης και γίνεται σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στις αναγγελίες για την αγία Τριάδα, τον Χριστό, την Παναγία, ενώ δεν απαιτείται κατά τη θυμίαση, διότι κατ' αυτήν ο Ιερέας θυμιάζει τις εικόνες του Θεού και δεν χρειάζεται επιβεβαίωση, αλλά απλή κλίση της κεφαλής. Είμαστε εικόνες Θεού θέλουμε, δεν θέλουμε, έστω και μαύρες.
ΙΚ
Χαιρετῶ καὶ πάλι τὴν ἀγαπητή παρέα. Λοιπόν, ἂς μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ καταθέσω κι ἐγὼ τὶς ταπεινές μου ἀπόψεις.
Δικαιολογημένα ὀ ἀγαπητὸς κύριος Καρδάσης ἔχει τὶς ἀμφιβολίες του γιὰ τὴν δυνατότητα τῆς μεταβολῆς ἀπὸ ἀνάξιο λειτουργό. Τὸ πρᾶγμα ἔχει ξεφύγει ὄντως. Συγχωρέστε με ποὺ θὰ τὸ πῶ, καὶ ζητῶ συγγνώμη ἄν, σφάλοντας, θίξω κάποιους ἀδελφούς, ἀλλὰ ἐδῶ στὴν ἐπαρχία τὰ πράγματα εἶναι κάπως ἐλεγχόμενα ἀπ' ὅτι στὴν πρωτεύουσα. Δὲν ὑπονοῶ μόνον τὸν κλῆρο, ἀλλὰ καὶ τὸν λαό, γιατὶ καὶ ὁ λαὸς πρέπει νὰ εἶναι δοχεῖο τῆς χάριτος, ἡ ὁποία καὶ θεραπεύει τὰ ἐλλείποντα. Ἔχει δημιουργηθεῖ ἕνας φαῦλος κύκλος καὶ εἶναι δύσκολο νὰ ἀπαντήσῃ κάποιος μονομερῶς στὴν ἐρώτηση γιὰ τὸ ποιός εὐθύνεται γιὰ τὴν κατάσταση, ὁ ἁμαρτωλὸς λαός, ἀπὸ τὸν ὁποῖο προέρχεται ὁ κληρικὸς ἢ ὁ ἁμαρτωλὸς κληρικὸς, ὁ ὁποῖος μὲ τὶς πράξεις του διαμορφώνει στὸ λαὸ ἕνα ἄηθες ἦθος; Νομίζω, ἀμφότεροι διαμορφώνουμε τὴν μέχρι τώρα κατάσταση. Τὸν κύκλο τῆς φαυλότητος σπάζουν αὐτοὶ οἱ λίγοι ἅγιοι ποὺ ἀναφέρετε, ἂν καὶ ὀ Θεὸς ἐργάζεται τὸ ἀγαθὸ καὶ δι' ἁμαρτωλῶν. Ἀλίμονο, ἂν δὲν συνέβαινε κι αὐτό. Γι' αὐτὸ ἄλλωστε καὶ ἡ Ἐκκλησία τονίζει πὼς ὅσο ἁμαρτωλὸς κι ἂν εἶναι ὁ κληρικός, ὁ λαὸς δὲν πρέπει νὰ ἔχῃ ἀμφιβολίες γιὰ τὴν πληρότητα καὶ τελειότητα ἑνὸς μυστηρίου, ἐν προκειμένῳ τῆς θείας λειτουργίας. Βέβεια ἐπ' οὐδενὶ ἀμνιστεύονται οἱ ἰθύνοντες, πού, εἴτε χειροτονοῦν ἀναξίους γιὰ τὸ μεγάλο ὑπούργημα, εἴτε ἀνέχονται μετὰ τὴν χειροτονία τὶς ἠθικὲς παρεκτροπές.
Ὡς πρὸς τὸ ΑΜΗΝ ἔχω νὰ πῶ πὼς πράγματι εἶναι ἀπαραίτητο στοιχεῖο μέσα στὴ θεία λειτουργία. Τὸ ἀπαραίτητο βέβαια δὲν εἶναι καὶ ἀπολύτως καθοριστικὸ αὐτῆς. Θὰ διαφωνήσω μὲ τὴν ἀναφορά σας στὸ ΑΜΗΝ τῆς μεταβολῆς. Εἶναι τόσο ἀπαραίτητο, ὅσο καὶ τὰ ὑπόλοιπα καθ' ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ μυστηρίου. Ἀνήκει στὸ λαὸ καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ τὸ λέει ὁ λαός. Τὸ σφάλμα, κυρίως τῶν ψαλτῶν τῇ ἀνοχῇ ἡμῶν τῶν κληρικῶν, εἶναι πὼς κατὰ τὴ διάρκεια τῆς εὐχῆς παρεμβαίνει μελωδικῶς τὸ ἀργόσυρτο "Σὲ ὑμνοῦμεν...", ἐνῶ κανονικὰ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι σύντομο, ὥστε ὁ λαὸς νὰ ἀκούει ἀμέσως μετὰ ἀπ' αὐτὸ τὴ νοηματικὴ συνέχειά του "Ἔτι προσφέρομέν σοι τὴν λογικὴν ταύτην...καὶ παρακαλοῦμέν Σε...κατάπεμψον...καὶ ποίησον...", συμπληρώνοντας ὁ ἴδιος τὸ ΑΜΗΝ. Ἡ εὐχὴ εἶναι μία καί, ΠΡΟΣΕΞΤΕ!!!, λέγεται ΚΑΙ ἀπὸ τὸν ἱερέα ΚΑΙ ἀπὸ τὸν λαὸ κατ' ἀντιφωνία! Θυμηθεῖτε πὼς τὴν φράση "Τὸν ἐπινίκιον...καὶ λέγοντα" τὴν συνεχίζει ὁ λαός (Τί λέγοντα;=Ἅγιος, ἅγιος, κτλ). Ἔχουμε κατὰ κάποιον τρόπο διάλογο κι ὄχι μονόλογο τοῦ ἱερέως. Μᾶλλον, συγχωρέστε με ποὺ θὰ τὸ πῶ, ἀλλά, ἰσχυριζόμενος πὼς τὸ ΑΜΗν τῆς "Εὐλογημένης..." εἶναι ἀπαραίτητο νὰ εἰπωθεῖ ἀπὸ τὸ λαὸ καὶ τὸ ΑΜΗΝ τῆς μεταβολῆς ὄχι, πέφτετε στὴν παγίδα τῆς ὕπαρξης σημαντικῶν καὶ ἀσήμαντων στοιχείων στὴ λειτουργία βάσει τῆς...πέρασης ποὺ ἔχουν στὸ ἐκκλησίασμα! Δηλαδὴ τὸ ἕνα ἀκούγεται, ἄρα εἶναι ἀπαραίτητο, τὸ ἄλλο δὲν ἀκούγεται, ἄρα δὲν εἶναι ἀπαραίτητο...
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ!
Δημοσίευση σχολίου