Διαβάζω ότι...
«Σε πολλές ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης η ανάγνωση των ευχών της Θείας Λειτουργίας και άλλων ακολουθιών γίνεται στη νέα ελληνική.»
Δόξα τω Θεώ!
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΘΕΟΛΟΓΩΝ «Ο ΣΩΤΗΡ»
ΙΣΑΥΡΩΝ 42-114 72 – ΑΘΗΝΑ
ΦΑΞ: 210. 3621286
adosotir@otenet.gr
12/7/2004 11:23 πμ
Δευτέρα, 12 Ιουλίου 2004
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί, της Αδελφότητας Ο ΣΩΤΗΡ, χαίρετε!
Σας προειδοποιώ ότι ως χριστιανός, δεν είναι δυνατόν να σας μιλήσω με την κοσμική και διπλωματική ψευτο-ευγένεια, αλλά με τη γλώσσα της Αλήθειας του Χριστού…Αυτήν που απηύθυνε ο Κύριος, με οργή στους Γραμματείς και στους Φαρισαίους, τότε με τα ΟΥΑΙ Του, αυτά που προκάλεσαν μάλιστα και τον θανάσιμο -μέχρι Σταυρού- φθόνο τους. Σας γράφω λοιπόν ως αναγνώστης του περιοδικού σας Ο ΣΩΤΗΡ, για να αναφερθώ στο σχόλιο σας με τίτλο: «Μετάφρασις των λειτουργικών κειμένων;», του τεύχους με αριθμό 1863 (6/6/2004).
Προσπαθώντας να υποστηρίξετε την θέση σας που είναι αντίθετη με την μετάφραση, «χρησιμοποιείτε» τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, διαστρέφοντας εξόφθαλμα το νόημα των λόγων του! Γράφετε ότι είπε τα ακόλουθα: «Και αν ακόμη δεν καταλαβαίνεις την δύναμη των λόγων…… άσκησε κατ’ αρχήν το στόμα σου να λέει τα λόγια αυτά (τους ψαλμικούς στίχους)…».
Είναι λοιπόν προφανές και αντιληπτό από όλους τους νοήμονες αναγνώστες σας, ότι ο άγιος Πατέρας δεν μιλάει για «κινέζικα», για ακατάληπτα και ακαταλαβίστικα λόγια μιας άγνωστης γλώσσας (που είναι σήμερα τα αρχαία, αλλά τότε ήταν γλώσσα ζωντανή και σε χρήση), αλλά για δυσκολία κατανόησης «της δύναμης των λόγων», δηλαδή του θεολογικού τους βάθους, που σημαίνει ότι δεν πρέπει αυτή η δυσκολία να οδηγήσει στην καταφρόνηση, στην περιφρονήσει, και στην απόρριψη των λόγων αυτών, με την φράση… «είναι άγουρα, δεν τρώγονται» της αλεπούς του Αισώπου για τα σταφύλια που δεν μπορούσε να φτάσει….
Λέτε πιο κάτω, με την ίδια «κουτο-πονηριά», ότι «πρέπει να αποφύγουμε τις επεμβάσεις σε όσα αναγινώσκονται, ψάλλονται ή εκφωνούνται, επεμβάσεις που θα τα αποδυναμώσουν και θα τα εκκοσμικεύσουν»! Και «ξεχνάτε» ότι τα «αναγνώσματα» Απόστολος και Ευαγγέλιο έχουν πάψει από καιρό να είναι αναγνώσματα, και έχουν καταντήσει αμανέδες, ώστε μεγαλύτερη «αποδυνάμωση» και «εκκοσμίκευση» από αυτή να μην υπάρχει.
Αλλά και σε κάτι (για να λέμε και «του στραβού το δίκιο»), έχετε δίκιο!!! Πώς να μεταφράσει κανείς εκείνα τα μακρόσυρτα νανουρίσματα, τα «τεριρερεμ- τερουρερουμ…» κλπ; Να τα μεταφράσει σε… «νάνι-νάνι, το μικρούλι μου να κάνει»; Ε!.. αυτό είναι ασέβεια! Θα μας κάψει ο Θεός!!!..
Αλλά ας σοβαρευτούμε: Δεν πρέπει, όπως λέει και ο λαός, να «γλύφουμε εκεί που φτύνουμε»! Να κατηγορούμε τους «Ελληνολάτρες» (που στο κάτω-κάτω την Πατρίδα λατρεύουν, κάτι με ουσία και υπόσταση) ως «ειδωλολάτρες», και να πέφτουμε εμείς σε χειρότερο σφάλμα, στην άνευ ουσίας τυπολατρία, δεμένοι στο πτώμα μιας γλώσσας το ίδιο «καταληπτής» σήμερα, όσο και τα… κορακίστικα.
Φιλικά και εγκάρδια,
ΠΑΝΑΓ. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
Ακολουθούν παλαιότερα κείμενά μου σχετικά με το θέμα αυτό:
ΙΕΡΗ ΓΛΩΣΣΑ;
Επιστολή μου (Δευτέρα, 4 Αυγούστου 2003). Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» στις 13 Αυγούστου 2003
Δευτέρα, 4 Αυγούστου 2003
Κύριε Διευθυντά,
Διάβασα σήμερα (4/8/2003), στα ΝΕΑ, τις δηλώσεις που έκανε ο Αρχιεπίσκοπος στη Σάμο. Επιτρέψτε μου να σταθώ στη φράση του ότι «η Εκκλησία πρέπει να μεριμνά για περισσότερα πράγματα, και όχι να ασχολείται μόνο με όσα συμβαίνουν μέσα στο ναό». Όχι πως διαφωνώ με τις δηλώσεις αυτές. Απλά, παίρνω αφορμή για να εκφράσω την άποψη μου για αυτόν τον… «έρημο» τον ναό! «Έρημο», διότι τα στατιστικά στοιχεία λένε, ότι μετριέται στα δάχτυλα του ενός χεριού, το επί τοις εκατό ποσοστό του Ορθόδοξου λαού μας που εκκλησιάζεται τακτικά. Οι λόγοι της «αποχής» αυτής από την Εκκλησία μας, είναι πολλοί, και πρέπει να προβληματίσουν σοβαρά, και τον Αρχιεπίσκοπο. Εγώ, έναν λόγο θα αναφέρω για παράδειγμα: Το… ακαταλαβίστικο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Της γλώσσας δηλαδή, των ιερών μας ακολουθιών.
Τι θα έλεγε λοιπόν ο Αρχιεπίσκοπος, σχετικά με την πρόταση για ένα δημοψήφισμα, ειδικά για το θέμα αυτό της εκκλησιαστικής γλώσσας;
Μπορεί (έτσι, «μοιρολατρικά, ή επιμένοντας μουσειακά «παραδοσιακά»), μπορεί και να εγκρίναμε τη… μουμιοποίηση των ιερών ακολουθιών. Τη διατήρηση δηλαδή των αρχαίων… Άλλωστε, έτσι όπως ψάλλονται πολλές φορές οι ψαλμοί, τα διάφορα ιερά κείμενα, εκείνο που είναι κυρίως… καταληπτό, είναι άλλοτε η χασμωδία, και άλλοτε οι κορώνες μιας φωνητικής επίδειξης.
«Μπορεί ακόμα μπορεί», και να… τρελαινόμασταν, και να ζητούσαμε μια περισσότερο ακατάληπτη γλώσσα, όπως είναι ας πούμε τα Κινέζικα!
Αλλά ας σοβαρευτούμε… Το πιο φυσικό είναι να ζητούσαμε (εμείς οι «πτωχοί τω πνεύματι»), χριστιανοί, τη μετάφραση όλων των ιερών ακολουθιών, στην καθομιλουμένη νεοελληνική. Στη δημοτική γλώσσα! Αυτό, και δυνατόν είναι, και εφαρμόσιμο είναι. Με τη συνύπαρξη αρχικά κάποιων δύσκολων κειμένων και στις δυο γλώσσες. Με την σταδιακή (με μέτρο και σύνεση) αντικατάσταση των αρχαίων κειμένων, στο μεγαλύτερο τους μέρος, με τα κείμενα της μετάφρασης. Σταθερά και μεθοδικά, ώστε να εμπεδωθεί στο λαό η επαναστατική πράγματι αυτή αλλαγή. Βέβαια, κάποιοι «επαγγελματίες» του χώρου, ίσως αντιδράσουν, για να μη χάσουν τη Βυζαντινή αίγλη του ακατάληπτου… Αλλά το τι έχει να πει ο Έλληνας κληρικός και ο εκκλησιαζόμενος πιστός, μετράει πιο πολύ.
Ας τολμήσει η Εκκλησία της Ελλάδος. Μια δοκιμή, θα μπορούσε να γίνει σε περιπτώσεις εκκλησιασμού των μαθητών, ή σε ορισμένους μόνο ναούς (πειραματικά). Έτσι, θα φανεί και η ανταπόκριση των πιστών, των οποίων η αθρόα προσέλευση στους ναούς αυτούς, θα μπορούσε να υπολογισθεί και ως θετική ψήφος υπέρ της αλλαγής της γλώσσας, ευρύτερα.
Νομίζω, ότι ένα τέτοιο δημοψήφισμα (με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο) θα είχε πολύ ενδιαφέρον. Εγώ πάντως (αν και ήμουν παιδί και «γέρασα» μέσα στις ακολουθίες στα αρχαία), θα ψήφιζα για την αλλαγή, της υπάρχουσας τακτικής της… θεοποίησης των τύπων (της αρχαιολατρίας), και της νεκροποίησης της ουσίας (που είναι η σωτηρία αθανάτων ψυχών)!..
Μετά τιμής
ΠΑΝΑΓ. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΙΑ;
Σάββατο, 2 Αυγούστου 2003
Κύριε Διευθυντά,
Τα στατιστικά στοιχεία λένε, ότι μόνο το 2% του Ορθόδοξου λαού μας, εκκλησιάζεται τακτικά. Τόσο μικρό είναι το «μικρό ποίμνιο» του Χριστού εδώ! Οι λόγοι της «αποχής» αυτής από την Εκκλησία μας, είναι πολλοί. Ένας από αυτούς, κατά τη γνώμη μου, είναι και το ακαταλαβίστικο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, της γλώσσας δηλαδή, των ιερών μας ακολουθιών. Αναρωτιέμαι λοιπόν: Τι θα ψήφιζαν τα 3.000.000 του λαού δημοψηφίσματος για τις ταυτότητες, σε ένα δημοψήφισμα ειδικά για το θέμα αυτό της εκκλησιαστικής γλώσσας; Μπορεί (έτσι, «μοιρολατρικά, ή επιμένοντας «παραδοσιακά»), μπορεί και να εγκρίναμε την διατήρηση των αρχαίων… άλλωστε, έτσι όπως ψάλλονται πολλές φορές οι ψαλμοί, τα διάφορα ιερά κείμενα, εκείνο που είναι κυρίως καταληπτό είναι… η χασμωδία και οι κορώνες φωνητικής επίδειξης. Μπορεί ακόμα μπορεί, και να τρελαινόμασταν και να ζητούσαμε μια περισσότερο ακατάληπτη γλώσσα, όπως είναι ας πούμε τα… Κινέζικα. Μπορεί όμως και να ζητούσαμε κάτι πιο φυσικό: Τη μετάφραση όλων των ιερών ακολουθιών, στην καθομιλουμένη νεοελληνική. Αυτό, και δυνατόν είναι, και εφαρμόσιμο είναι. Με τη συνύπαρξη αρχικά κάποιων δύσκολων κειμένων και στις δυο γλώσσες, με σκοπό την σταδιακή (με μέτρο και σύνεση) αντικατάσταση των αρχαίων κειμένων, στο μεγαλύτερο τους μέρος, μελλοντικά.
Μια δοκιμή θα μπορούσε να γίνει σε περιπτώσεις εκκλησιασμού των μαθητών, ή σε ορισμένους μόνο ναούς (πειραματικά), ώστε να φανεί και η ανταπόκριση των πιστών των οποίων η αθρόα προσέλευση στους ναούς αυτούς θα μπορούσε να υπολογισθεί και ως θετική ψήφος υπέρ της αλλαγής της γλώσσας.
Πράγματι, θα είχε ενδιαφέρον ένα τέτοιο δημοψήφισμα με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο.
Εγώ, θα ψήφιζα για την αλλαγή, της υπάρχουσας τακτικής. Ποιας τακτικής; Της θεοποίησης των τύπων (της αρχαιολατρίας) και της νεκροποίησης της ουσίας (που είναι η σωτηρία αθανάτων ψυχών).
Μετά τιμής,
ΠΑΝΑΓ. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΡΘΡΟΥ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Β. ΑΒΡΑΜΙΔΗ, ΜΕ ΤΙΤΛΟ: Η ΛΕΓΟΜΕΝΗ «ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ»
(ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ» 16ης Ιανουαρίου 2004)
«…. Μια λελογισμένη και καλά μελετημένη ανανέωση, ένα ξαναζωντάνεμα της θείας λατρείας και των της Θειας Λειτουργίας, είναι αναγκαία. Διότι ο «λαός του Θεού» αγνοεί πολλά από τα πλέον στοιχειώδη της λατρείας μας, ακόμη και βασικά από τα περιεχόμενα της πίστεώς μας, αλλά και από τα της Θείας Λειτουργίας. Είναι σε μεγάλο δε βαθμό, ακατήχητος. Δεν ποιμαίνεται επαρκώς και καταλλήλως.
Κατά τη Θεία Λειτουργία, οι εκκλησιαζόμενοι αδυνατούν να παρακολουθήσουν τα τελούμενα. Η «ψαλτοκρατεία» επικαλύπτει μεγάλο μέρος από τις εκφωνήσεις του κλήρου. Οι «μυστικώς» ή χαμηλοφώνως λεγόμενες ευχές δεν γίνονται αντιληπτές, οπότε, με τις αποσπασματικώς ακουόμενες εκφωνήσεις, δεν μπορεί και ο πλέον κατατοπισμένος εις τα της Θείας Λειτουργίας να συμμετέχει εκτός και αν έχει το «βιβλιαράκι» του, δυσκολευόμενος όμως και τότε να έχει άμεση επικοινωνία με τον λειτουργό.
Το κήρυγμα, χρειάζεται και αυτό «ανανέωση». Το προσπαθεί βέβαια η Εκκλησία μας, όμως, δεν θα ήταν ίσως περιττή η σκέψη ενός εκκλησιαζόμενου: Δεν αρκεί η μεταγλώττιση του Αποστολικού ή του Ευαγγελικού αναγνώσματος. Να είναι απαλλαγμένο από ρητορικά σχήματα, υψιπετείς κορόνες, εξεζητημένο στόμφο ατέρμονα πλατειάσματα, επαναλήψεις των ίδιων. Να είναι ολιγόλογο, σαφές, με “σταράτα” μηνύματα πίστεως. Άλλωστε, η κύρια αποστολή των «ποιμένων των λογικών προβάτων της Εκκλησίας» είναι το… “έως ου μορφωθεί Χριστός εν ημίν”….»
ΑΓΝΟΙΑ
Τρίτη, 19 Αυγούστου 2003
Κύριε Διευθυντά,
Πέρασε και αυτός ο Δεκαπενταύγουστος, με πολλά ανεπίτρεπτα, όπως την (για μια ακόμη φορά τα τελευταία χρόνια), επισκίαση της εορτής της Παναγίας από τον παράλληλο εορτασμό των ενόπλων δυνάμεων.
Είδαμε ακόμα στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων σημαίνον πολιτικό πρόσωπο να «λιβανίζεται» από ένα δεσπότη, ενώ θα έπρεπε να κατηχείται ώστε να κάνει πιο σωστά το σημείο του σταυρού, μπαίνοντας στο ναό.
Ακούσαμε και δηλώσεις από γυναίκες προσκυνήτριες, που δείχνουν άγνοια ότι τους αγίους τους τιμούμε μόνο (ακόμη και την Παναγία), και μόνο το Θεό λατρεύουμε. Ακούσαμε δηλαδή λόγια, όπως: «Εγώ την Παναγία τη λατρεύω», ή «Η Παναγία είναι το Α και το Ω», ή «Η Παναγία είναι για μένα το Παν»!..
Γι’ αυτό η Διοικούσα Εκκλησία πρέπει να αλλάξει πολιτική και να στραφεί σοβαρά προς το λαό. Να πάψει να εφησυχάζει μέσα στη δημοσιοϋπαλληλική της μακαριότητα. Και το λέω αυτό διότι μέσα στα δυο δισεκατομμύρια χριστιανών σε όλο τον κόσμο, εμείς είμαστε οι μόνοι που ακούμε κηρύγματα (αν και όταν γίνονται), σε δύσκολη για τον απλό λαό γλώσσα, την «καθαρεύουσα», ή παρακολουθούμε ιερές ακολουθίες σε γλώσσα σχεδόν ακατάληπτη, που είναι πια σήμερα τα αρχαία ελληνικά!
Πότε επιτέλους η Ποιμένουσα Εκκλησία θα μάθει να ψέλνει ή να μιλάει στο λαό στη γλώσσα του (στην καθομιλούμενη δημοτική), ώστε να μάθουμε τι τέλος πάντων πιστεύουμε, τι τιμάμε στις μεγάλες εορτές, και τι Θεό λατρεύουμε;
ΠΑΝΑΓ. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
- Αγαπητή Σταυρούλα, [...] Σχετικά με το σχόλιό μου τώρα, προς την Αδελφότητα «Ο Σωτήρ» (για το γλωσσικό στα εκκλησιαστικά), το «tolmhro» όπως πολύ σωστά το αποκάλεσες, δεν έχω να σου πω τίποτε σχετικά με τις απαντήσεις πάνω σε αυτό, διότι τέτοιες δεν υπήρχαν! Αν θεωρείται απάντηση ότι η Αδελφότητα αυτή μου ζήτησε να μη την ενοχλώ πια με μέηλ, και το ότι τα προσκείμενα σε αυτή φόρουμ με απέκλεισαν από συνομιλητή στο Ίντερνετ! Με άκουσε όμως (όπως και σε πολλά αλλά θέματα) ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος με τον οποίον τότε είχαμε τακτική αλληλογραφία, και προσπάθησε δειλά – δειλά να κάνει κάποια βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, με αποτέλεσμα να πέσουν να τον φάνε κυριολεκτικά οι «Ταλιμπάν», όπως τους αποκάλεσε, των Αδελφοτήτων! Πώς και δεν χύθηκε αίμα! Πώς και δεν είχαμε δηλαδή νέα «ευαγγελικά»! Εκείνη την εποχή, έτυχα και σε ένα κήρυγμα του κ. Σωτηρόπουλου (αδελφότητα «Ο Σταυρός») στο οποίο ήταν πυρ και μανία διότι άκουσε λέει κάπου να αποκαλούν τον Χριστό «Γιο» και όχι «Υιό»! Ήμουν ακριβώς μπροστά του, εκεί στην αίθουσα, και δεν κρατήθηκα αλλά τον διέκοψα και τον ρώτησα «Ποια είναι η διάφορα;»! Ξεροκάταπιε, με κοίταξε σαν να έβλεπε φάντασμα, αλλά δεν απάντησε…
ΣΧΕΤΙΚΟ:
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου