Η «Κ.Ε.» αποκαλύπτει ...

Κοντός ψαλμός με τη Βιστονίδα

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Υπουργοί που ξεχνούν όσα έλεγαν ως βουλευτές για τα απαράδεκτα αιτήματα της Μονής Βατοπεδίου και συνηγορούν στην παραχώρηση εκτάσεων, διάτρητες έρευνες υπηρεσιών και υπαλλήλων, δικαστές που παραβιάζουν κατάφωρα τη δικονομία, εκπρόσωποι του ελληνικού Δημοσίου που παραιτούνται από τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του: Αυτή είναι η ορατή εικόνα, του έντονου «αόρατου» πολιτικού παρασκηνίου που οδήγησε στο σκάνδαλο του «ιερού real estate», με τις ευλογίες της κυβέρνησης.

Η «Κ.Ε.» αποκαλύπτει σήμερα σημαντικές λεπτομέρειες της υπόθεσης που ξεκινά επί ΠΑΣΟΚ, αλλά ολοκηρώνεται και αποκτά απίστευτες διαστάσεις απάτης επί των ημερών της γαλάζιας διακυβέρνησης.

*«Ως βουλευτές του ελληνικού Κοινοβουλίου... έχουμε υποχρέωση να προασπίσουμε τα δικαιώματα του ελληνικού Δημοσίου και να αποτρέψουμε την κατά παράβαση κάθε νομιμότητας ικανοποίηση των απαράδεκτων και ανύπαρκτων απαιτήσεων της Μονής Βατοπεδίου».

Αυτά υποστήριζε ως απλός βουλευτής της Ν.Δ. στο νομό Ξάνθης ο Αλ. Κοντός τον Νοέμβριο του 2003, σε παρέμβαση που κατέθεσε, μαζί με τους δύο βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Παν. Σγουρίδη και Σ. Στολίδη και τον πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης Αθ. Ξυνίδη.

*Τι έκανε ως αρμόδιος υφυπουργός Γεωργίας το 2006; Απλώς υπέγραψε, φαρδιά-πλατιά, (προσθέτοντας τη λέξη «ΣΥΜΦΩΝΩ»), μαζί με τον τότε υπουργό Ευ. Μπασιάκο και τον τότε υφυπουργό Οικονομικών Π. Δούκα, την ανταλλαγή, μέσω της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου, των «ανύπαρκτων» κτημάτων της Μονής στη Βιστονίδα, με άλλες εκτάσεις του Δημοσίου. Μία από αυτές αφορά 8.600 στρέμματα δάσους στην Ουρανούπολη Χαλκιδικής, που αποχαρακτηρίστηκαν πρόσφατα για να αποδοθούν στη Μονή Βατοπεδίου!

Παράδοξοι χειρισμοί

Ο κ. Κοντός δεν μπορεί, βέβαια, να ισχυρισθεί ότι ανήκει στους «παραπλανηθέντες» υπουργούς. Γνώριζε από πρώτο χέρι την υπόθεση και είχε αντιταχθεί το 2003 στις απαιτήσεις της μονής.

*Η πρόεδρος, τότε, του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ροδόπης, είχε αρνηθεί να αναβάλει τη συζήτηση της υπόθεσης στις 5 Νοεμβρίου 2003, προκειμένου να συνεκδικασθεί και η πρόσθετη παρέμβαση των βουλευτών. Η άρνησή της αυτή ήταν αναιτιολόγητη και πρωτοφανής για τα δικαστικά δεδομένα, αφού επρόκειται για την ίδια υπόθεση. Πηγές του Αρείου Πάγου δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να κινηθούν ποινικές και πειθαρχικές διαδικασίες κατά της συγκεκριμένης δικαστικής λειτουργού.

*Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου έχει στοχοποιήσει τους συντάκτες των εκθέσεων των Κτηματικών Υπηρεσιών Ξάνθης και Ροδόπης, που έδιναν «δίκιο» στη μονή.

Στις εκθέσεις αυτές παραπέμπουν και οι αποφάσεις των γνωμοδοτικών συμβουλίων του υπουργείου Οικονομικών, που αναγνώρισαν κυριότητα της Μονής. Μία από τις εκθέσεις αυτές συνέταξε η Κτηματική Υπηρεσία Ξάνθης. Συντάκτριά της, η Σωτηρία Ζαφείρη. Προϊστάμενος της υπηρεσίας είναι ο Χρ. Κωνσταντινίδης, τον οποίο ο μητροπολίτης Ξάνθης Κ. Παντελεήμων αποκάλεσε «πνευματικοπαίδι» του ηγουμένου Εφραίμ, της Μονής Βατοπεδίου.

Η κ. Ζαφείρη, εκτιμά (15-4-2002), ότι όλα τα στοιχεία αποδεικνύουν την ιδιοκτησία της μονής επί όλης της έκτασης που περιλαμβάνει η λίμνη Βιστονίδα...». Νομιμιποιεί μάλιστα το τοπογραφικό σχεδιάγραμμα που προσκόμισε η μονή!

*Αλλά και ο εφοριακός Ι. Ρεφειάδης, προϊστάμενος της Κτηματικής Υπηρεσίας Ροδόπης, την ίδια ακριβώς εποχή (24-4-2002), μα άλλη έκθεση αναγνωρίζει τη μονή αποκλειστική κυρία, των παραλιμνίων εκτάσεων.


Η διαδικασία ανταλλαγής των εκτάσεων της λίμνης με άλλα δημόσια κτήματα είχε ξεκινήσει από το 2002, αλλά, κόλλησε σε δύο υπηρεσίες:

-Πρώτα στο δασαρχείο Ξάνθης, το οποίο βρήκε ότι η περιοχή είναι δασική.

-Επειτα στην Τοπογραφική Υπηρεσία Ξάνθης που δεν έβρισκε ούτε τα όρια ούτε τις ίδιες τις εκτάσεις!

Η αγωγή των μοναχών

*Η δικαστική διαμάχη που άνοιξε η μονή, τον Ιανουάριο του 2003, οφείλεται περισσότερο στην επιθυμία των μοναχών να αποκτήσουν αδιαμφισβήτητο τίτλο ιδιοκτησίας. Η αγωγή επιχειρήθηκε να συζητηθεί εν κρυπτώ! Εγινε όμως γνωστή μετά την αναβολή της χάρις στον νέο εκπρόσωπο του Δημοσίου στη Κομοτηνή, Διον. Χειμώνα, ο οποίος έστειλε επιστολές στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ξάνθης και το Λιμενικό ταμείο της λίμνης ζητώντας στοιχεία που να στηρίζουν την ιδιοκτησία του Δημοσίου. Από τότε ουσιαστικά το ελληνικό Δημόσιο άρχισε να αντιδικεί με τη μονή.

*Πιεσμένος από τις εξελίξεις αλλά και την προειδοποίηση των φορέων του Νομού Ξάνθης ότι θα πάνε στον εισαγγελέα (όπως έκανε άλλωστε ο μητροπολίτης Ξάνθης), ο υφυπουργός Οικονομικών Απ. Φωτιάδης ανέπεμψε το θέμα για νέα κρίση από το γνωμοδοτικό συμβούλιο, στις 30 Οκτωβρίου 2003, πέντε ημέρες πριν τη συζήτηση στο δικαστήριο.

Συναντήσεις με υπουργούς

Οι αποφάσεις των γνωμοδοτικών συμβουλίων του υπουργείου Οικονομικών δεν άλλαξαν, ωστόσο, παρά την προσθήκη νέων στοιχείων.

Λίγο πριν εκδοθεί η τελευταία απόφαση του γνωμοδοτικού συμβουλίου, φορείς του νομού (νομάρχης, δήμαρχος, μητροπολίτης, πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου) επισκέπτονται υπουργούς της νέας κυβέρνησης. Ηταν Απρίλιος του 2004. Η συνάντησή τους με τον υπουργό Εσωτερικών Πρ. Παυλόπουλο ήταν σε καλό κλίμα. Ολοι θυμούνται θετικά τη φράση του υπουργού «δεν υπάρχει περίπτωση όσο είμαι υπουργός να μην αντιδικήσει το ελληνικό Δημόσιο στην υπόθεση αυτή».

*Η συνάντησή τους με τον υφυπουργό Οικονομικών Π. Δούκα δεν είχε κάποιο άλλο αποτέλεσμα. Ομως το αίτημά τους να δουν τον Θ. Ρουσόπουλο, ως τον κοντινότερο άνθρωπο του πρωθυπουργού, δεν έγινε δεκτό.

Ωστόσο έμαθαν αργότερα ότι, εκτάκτως, ο Θ. Ρουσόπουλος συναντήθηκε τελικά με το μητροπολίτη Ξάνθης και τους βουλευτές της Ν.Δ. στο νομό. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Θ. Ρουσόπουλος προϊδέασε τους συνομιλητές του ότι η κατεύθυνση είναι να γίνει ανταλλαγή των εκτάσεων αυτών με άλλες.

*Η αλήθεια είναι ότι λίγο μετά (7-6-2004) ο Π. Δούκας αποδέχεται την τέταρτη απόφαση του γνωμοδοτικού συμβουλίου του υπουργείου που δίνει τη λίμνη στη Μονή Βατοπεδίου. Και 15 ημέρες αργότερα, εγκρίνει και την παραίτηση του Δημοσίου από την έκδοση απόφασης, όπως είχαν ζητήσει οι μοναχοί!

---

Ιστορίες εισαγγελικής τρέλας

Της ΓΙΑΝΝΑΣ ΠΑΠΑΔΑΚΟΥ

Το διπλό πρόσωπο της ελληνικής Δικαιοσύνης αποκαλύπτεται με κωμικοτραγικό τρόπο στο σκάνδαλο Βατοπεδίου. Τον Δεκέμβριο του 2007, δηλαδή μόλις 9 μήνες πριν ξεσπάσει ο σάλος για το «ιερό real estate», ο αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Παν. Μεϊδάνης με πόρισμά του χαρακτήριζε «νόμιμα» όλα όσα πριν από λίγες ημέρες ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου εκτιμά ότι είναι δυνατόν να αποτελούν κακουργηματικές πράξεις. Τις εκτάσεις, που σήμερα ο Γ. Σανιδάς χαρακτηρίζει ως δημόσια περιουσία, ο εισαγγελέας Παν. Μεϊδάνης με τις ευλογίες της Εισαγγελίας Εφετών τίς «αποδίδει» στη Μονή Βατοπεδίου.

Ας δούμε, όμως, τι ακριβώς λέει το πόρισμα.

*Η εισαγγελική έρευνα άρχισε έπειτα από καταγγελία του Απόστολου Γεωργιάδη, αγνώστων λοιπών στοιχείων, που με επιστολή στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου έθεσε σειρά ερωτημάτων «για τη νομιμότητα της ανταλλαγής ακινήτων περιουσιακών στοιχείων μεταξύ της Μονής Βατοπεδίου και του ελληνικού Δημοσίου».

Ο εισαγγελέας Μεϊδάνης θέτει προς διερεύνηση τα εξής θέματα:

Α) Τη νομιμότητα της αναγνώρισης από το ελληνικό Δημόσιο της κυριότητας της μονής επί της Βιστονίδας και των παραλίμνιων εκτάσεων.

Β) Τη νομιμότητα της ανάμειξης του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ) στη διαδικασία εκτίμησης της αξίας της λίμνης, αλλά και των προς ανταλλαγή ακινήτων του Δημοσίου.

Γ) Τη διάσταση της αποτίμησης των προς ανταλλαγήν ακινήτων του Δημοσίου από το ΣΟΕ, με την αντικειμενική αξία τους, όπως καθορίσθηκε από τις κατά τόπους αρμόδιες ΔΟΥ.

*Παρ' ότι η επιστολή Γεωργιάδη περιγράφει ακριβώς τα εγκλήματα, που σήμερα καταγράφει και ο Γ. Σανιδάς στην πορισματική του παραγγελία, ο Π. Μεϊδάνης εκτιμώντας τις γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου και τις αποφάσεις των υπουργών, που παρέδωσαν αμαχητί τη Βιστονίδα στη Μονή, κρίνει ότι «η υπόθεση πρέπει να τεθεί στο αρχείο».

Το «σκεπτικό» της αρχειοθέτησης

Το σκεπτικό του πορίσματός του επικαλείται τα εξής:

- Τις υπουργικές αποφάσεις και τις γνωμοδοτήσεις του 1998 και του 2002 υπέρ της μη προβολής δικαιωμάτων κυριότητας επί της λίμνης Βιστονίδας των νησίδων και των παραλίμνιων εκτάσεων.

- Την παραίτηση από την πλευρά της μονής από την αγωγή του 2003 κατά του ελληνικού Δημοσίου, με ταυτόχρονη συναίνεση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους να μην γίνει δίκη στις 17 Ιουνίου 2004 . Η απόφαση ελήφθη με τη μειοψηφία μόνο ενός συμβούλου, του Παν. Κιούση, ο οποίος υποστήριζε ότι «δεν είναι έγκυρη η παραίτηση του Δημοσίου, αφού επρόκειτο να εκδοθεί δικαστική απόφαση».

- Υιοθετείται η γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (111/2000) ότι νομίμως ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης μπορεί να αναθέσει στην Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου (ΚΕΔ) την ανταλλαγή παραλίμνιων εκτάσεων, που είναι στην αρμοδιότητά του.

- Τηρήθηκαν, αναφέρεται, όλες οι προβλεπόμενες από τον νόμο διαδικασίες και επομένως δεν προκύπτει η τέλεση αξιόποινης πράξης κατά την αναγνώριση της κυριότητας στη μονή.

- Ως νόμιμη χαρακτηρίζεται και η ανάθεση στην ΚΕΔ για τη διαδικασία ανταλλαγής.

- Ως νόμιμες χαρακτηρίζονται και οι εκτιμήσεις του ΣΟΕ με το αμίμητο επιχείρημα ότι δεν ακολουθούν τις μεθόδους αποτίμησης της αγοραίας αξίας που ακολουθούν οι οικονομικές εφορίες.

- Στο τέλος του κειμένου του πορίσματος επισημαίνεται γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ότι «οι ανταλλασσόμενες εκτάσεις του Δημοσίου θα έχουν τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά με τη λίμνη ως προς τη δυνατότητα αγροτικής εκμετάλλευσης δεδομένου ότι διά της παραλλαγής η μονή θα αποξενωθεί χάριν του Δημοσίου συμφέροντος τέτοιας εκμετάλλευσης», με την αίρεση ότι αν δεν είναι δυνατή η ακώλυτη χρήση των ακινήτων, τότε θα επιστραφεί στο υπουργείο Ανάπτυξης το ποσό της αξίας τους άτοκα.

*Η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο και με την έγκριση της Εισαγγελίας Εφετών στις 2 Μαΐου του 2008!

---

«Δώρα» και εκ Βρυξελλών

Της ΝΤΟΡΑΣ ΝΤΑΪΛΙΑΝΑ

Και αποχαρακτηρισμό δασικής έκτασης με παράλληλη εξασφάλιση κοινοτικών κονδυλίων πρόσφερε δώρο στη Μονή Βατοπεδίου το 2005 το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επί υπουργίας Β. Μπασιάκου. Με ειδική γνωμοδότηση της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου του Κοινοτικού Προγράμματος «Μακροχρόνια Παύση Εκμετάλλευσης Γεωργικών Γαιών», έκταση 5.000 στρεμμάτων της Μονής, στην Ορμύλια της Χαλκιδικής, βαφτίστηκε βοσκότοπος, προκειμένου να ενταχθεί στο σχετικό πρόγραμμα που εκπονήθηκε μετά την αναθεώρηση της ΚΑΠ το 1997.

*Ηταν μια ευκαιρία που δεν διέφυγε της «ιεράς προσοχής». Ο «τα πανθ' ορών» ηγούμενος Εφραίμ βρήκε τον τρόπο και ενέταξε την έκταση των 5.000 στρεμμάτων στο πρόγραμμα, που περιελάμβανε συνολικά 200.000 στρέμματα σε όλη την Ελλάδα. Οι πληρωμές όμως ανεστάλησαν από τον τότε υφυπουργό Γεωργίας Β. Αργύρη το 2000, μετά την αποκάλυψη ότι επιτήδειοι που υπηρετούσαν σε υπηρεσίες του υπουργείου Γεωργίας είχαν συμπεριλάβει εκτάσεις που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις.

*Τον Ιούλιο του 2002, η σημερινή β' αντιπρόεδρος της Βουλής Ελσα Παπαδημητρίου και ο νυν υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ Στ. Καλογιάννης έφεραν το θέμα στη Βουλή. Στις 9/4/2003 ο Β. Αργύρης παρέδωσε το φάκελο στον εισαγγελέα Β. Κρουσταλάκη για τη διερεύνηση αξιόποινων πράξεων. Είχε προηγηθεί έρευνα της υπηρεσίας της Ε.Ε. για την Καταπολέμηση της Απάτης, που αποκάλυπτε κακοδιαχείριση και παραλείψεις υπηρεσιακών παραγόντων. Ταυτόχρονα, τέθηκαν πιο αυστηροί όροι για τη συνέχιση του προγράμματος, με αποτέλεσμα να μπλοκαριστούν οι αμφισβητούμενες και οι δασικές εκτάσεις. Μέχρι τις εκλογές του Μαρτίου του 2004 οι εκτάσεις της Μονής Βατοπεδίου είχαν μείνει εκτός ως μη πληρούσες τις απαραίτητες προϋποθέσεις.

«Ξεμπλοκάρισμα» από τη Ν.Δ.

Με τη νέα διακυβέρνηση το σκηνικό αλλάζει. Με το «Πρακτικό 27» του Μαΐου 2005, για την υπό εξέταση έκταση που φέρει τον τίτλο «Περιοχή Αγιος Φωκάς Μεταγκιτσίου του Δ. Δ. Μεταμόρφωσης, του Δήμου Ορμύλιας Χαλκιδικής, συνολική έκταση: 5.000 στρεμμάτων βοσκοτόπων (χορτολίβαδα-θαμνολίβαδα-δασολίβαδα) ιδιοκτησίας Ι. Μ. Βατοπεδίου Αγ. Ορους», τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου, επικαλούμενα τη γνωμοδότηση (273/03) της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου, βάφτισαν την έκταση βοσκότοπο, με το σκεπτικό ότι:

«Οι βοσκότοποι ορίζονται ανάλογα με τη χρήση τους και όχι αποκλειστικά λόγω της φυτοκάλυψής τους» και ότι «το κριτήριο της επιλεξιμότητας εκτάσεων που χαρακτηρίζονται βοσκότοποι με τη μορφή χορτολίβαδων, θαμνολίβαδων και δασολίβαδων είναι η κατά προορισμό χρήση και διαχείρισή τους σαν τέτοιων, ανεξάρτητα από το είδος και το βαθμό της φυτοκάλυψής τους...».

*Στο Πρακτικό σημειώνεται επίσης ότι η επίμαχη έκταση ανήκει στη Μονή Βατοπεδίου «σύμφωνα με Βυζαντινούς και Τουρκικούς Τίτλους που δεν αμφισβητήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο και ήταν κατά το χρόνο της ένταξής της δασική, εκμισθούμενη από την ιδιοκτήτρια σε κτηνοτρόφους».

Βάσει της γνωμάτευσης αυτής, με υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης τον Β. Μπασιάκο και υφυπουργό τον Αλ. Κοντό, οι εκτάσεις της Μονής Βατοπεδίου επανεντάχθηκαν στο πρόγραμμα με αναδρομική ισχύ από το 2001 και άρχισαν οι πληρωμές. Με εντολή της 27ης Οκτωβρίου 2005 προς την ΑΤΕ και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής, εκδίδεται ένταλμα πληρωμής 310.000 ευρώ, για την περίοδο 2001.

*Σύμφωνα με στοιχεία που διαθέτει η «Κ.Ε.», στο πρόγραμμα έχουν ενταχθεί και εκτάσεις των Μονών Αγίου Διονυσίου με 8.500 στρέμμ., Ξενοφώντος με 2.500 στρέμμ. και Μεγίστης Λαύρας με 12.100 στρέμμ. Συνολικά, οι «ιερές» εκτάσεις φτάνουν τις 28.100 στρέμματα και τα μοναστήρια απορρόφησαν περί τις 615.000 ευρώ.

---

Μονή μεγίστων μεγαβάτ

Του ΣΠΥΡΟΥ ΦΡΕΜΕΝΤΙΤΗ Φωτ.: ΛΑΜΠΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Ο ίδιος διαχρονικά και διακομματικά δοκιμασμένος τρόπος, φαίνεται ότι χρησιμοποιείται κατά κόρον στις «ιερές μπίζνες» των αγιορείτικων μοναστηριών, όταν εγείρονται αξιώσεις από το ελληνικό Δημόσιο για διεκδικούμενες εκτάσεις: Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδοτεί θετικά για τις μονές, δίνοντας έτσι το άλλοθι στους κυβερνητικούς παράγοντες να παραιτηθούν από τις δικαστικές διαμάχες. Δηλαδή μια δουλειά «καρμπόν» με τη γνωστή υπόθεση «Βατοπεδίου».

Στον βραχώδη όγκο της νότιας Σκύρου οι αγιορείτες σχεδιάζουν να «θερίσουν» εκατομμύρια ευρώ από τους ανέμους.

Η «Κ.Ε.» φέρνει σήμερα στο φως μια ακόμη παρόμοια ιστορία. Αυτή τη φορά η μοναστηριακή «μπίζνα» επεκτείνεται στον τομέα της ενέργειας!

Η υπόθεση αφορά την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, την παλαιότερη του Αγίου Ορους, που κατάφερε, με χρυσόβουλα του 10ου αιώνα του Νικηφόρου Φωκά, να αναγνωριστεί ως ιδιοκτήτρια μιας δασικής έκτασης 38.000 στρεμμάτων στη νότια Σκύρο.

Η συγκεκριμένη έκταση αντιστοιχεί στο 1/8 του νησιού και μέρος της έχει χαρακτηριστεί «Natura».

**Η μονή σύστησε εταιρεία, με στόχο να δημιουργήσει 10 αιολικά πάρκα, συνολικής ισχύος 333 MW και προϋπολογισμού 450 εκατ. ευρώ, ενώ η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα προσεγγίζει το 1/3 της ισχύος του λιγνιτικού σταθμού Μεγαλόπολης. Πρόκειται για την Αιολική Νότιας Σκύρου Α.Ε. με εταίρους κατά 95% τη μονή και 5% την εταιρεία ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε. (συμφερόντων Κ. Φιλιππίδη), που είναι και ο τεχνικός σύμβουλος του έργου.

Ποια είναι η σχέση της μονής με τη Σκύρο; Της ανήκει το μετόχι του Αγ. Γεωργίου στο κάστρο του νησιού.

* Τον Ιούλιο του 1998, με αφορμή μια κοινοτική επιδότηση που διεκδικούσε από την Ε.Ε., άσκησε αγωγή στο Πρωτοδικείο Χαλκίδας ζητώντας να της αναγνωριστούν 38.000 στρέμματα στη θέση «Βουνό» στη νότια Σκύρο.

Με χρυσόβουλα του Φωκά

Επικαλέστηκε χρυσόβουλα του 10ου αιώνα, δωρεά του Νικηφόρου Φωκά και ισχυρίστηκε ότι από το «1831 ενέμετο συνεχώς και αδειαλείπτως με τα προσόντα της εκτάκτου χρησικτησίας, χωρίς ποτέ να ενοχληθεί παρ' ουδενός, ούτε από το Δημόσιο...»

* Δικαιώθηκε τόσο πρωτοβάθμια όσο και στο εφετείο, όπου προσέφυγε το Δημόσιο. Τον Μάρτιο του 2001 το Δημόσιο άσκησε αίτηση αναίρεσης κατά της απόφασης (8.665/2000) του Εφετείου Αθηνών, υποστηρίζοντας ότι οι δικαστές δεν έλαβαν υπόψη σημαντικά έγγραφα της Δ/νσης Δασών του υπουργείου Γεωργίας σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς.

* Δύο μήνες μετά (28/5/2001) το Δ' τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ότι είναι «αβάσιμες» οι αιτιάσεις του Δημοσίου. Ετσι έδωσε το «πάτημα» να παραιτηθεί η πολιτεία υπέρ της Μονής!

**Τον τρόπο με τον οποίο σχεδίασαν την επένδυση τους τον εισηγήθηκε ο νυν βουλευτής Θεσσαλονίκης της Ν.Δ. Γ. Σαλαγκούδης. Τον είχαν συναντήσει αρχές του 2005, ως υφυπουργό Ανάπτυξης, και του ζήτησαν τη γνώμη του. Τους πρότεινε, θυμάται ο Δ. Καραγιαννακίδης, δικηγόρος της μονής και πρόεδρος σήμερα της «Αιολικής Α.Ε.», να μη νοικιάσουν την έκταση έναντι «πινακίου φακής», αλλά να δημιουργήσουν μια δική τους εταιρεία και να αναθέσουν την ανάπτυξη του έργου έναντι ποσοστού. Οταν μεγιστοποιηθεί η αξία της επένδυσης και πάρουν τις σχετικές άδειες, τότε να το πωλήσουν με πολύ υψηλό τίμημα σε κάποιον μεγάλο επενδυτή.

Πυλώνες ύψους 100 μέτρων

Σήμερα το «μπίζνες πλαν» των μοναχών προβλέπει την εγκατάσταση 111 ανεμογεννητριών στο όρος Κόχυλας. «Υποβρύχιο καλώδιο θα ξεκινάει από τη Σκύρο, θα καταλήγει στα ανατολικά παράλια της Εύβοιας, την οποία θα διασχίζει υπογείως, στη συνέχεια πάλι με υποβρύχιο καλώδιο από τον Ευβοϊκό η ηλεκτρική ενέργεια θα μεταφέρεται στο Κέντρο Υψηλής Τάσης της ΔΕΗ στη Λάρυμνα», μας είπε ο Κ. Φιλιππίδης, της ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε., περιγράφοντας το τεχνικό μέρος του έργου.

O Κ. Φιλιππίδης της εταιρείας ΕΝΤΕΚΑ.

Για το σκόπο αυτόν το νότιο συγκρότημα του νησιού θα διαμορφωθεί σ' ένα απέραντο εργοτάξιο. Θα ανοιχτούν δρόμοι και θα γίνουν εκσκαφές με «φουρνέλα» για να τοποθετηθούν οι πυλώνες των ανεμογεννητριών, ύψους περίπου 100 μέτρων.

**«Εργον Θεού» το αποκαλούν οι αγιορείτες μοναχοί σε επιστολή τους προς το υπουργείο Πολιτισμού: «Δεν πρόκειται ακριβώς περί απλής προσηλώσεως εις την παράδοσιν, αλλά πολλώ μάλλον πρόκειται περί της -ανηκούσης εις την ουσίαν της ζωής ημών- κατοπτεύσεως των πάντων υπό το πρίσμα της θείας δημιουργίας...»

**Διαθέτουν τα χρήματα για την επένδυση; Η Εθνική Τράπεζα διαβεβαιώνει με επιστολή που υπάρχει στον σχετικό φάκελο ότι η Μονή Μεγίστης Λαύρας διαθέτει περιουσία ύψους τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ. Η τράπεζα θα χρηματοδοτήσει το υπόλοιπο ποσό. Σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφέρον να συμμετάσχει εκδήλωσε και η ΔΕΗ μέσω της θυγατρικής «ΔΕΗ Ανανεώσιμες».

**Αγκάθι στην υπόθεση είναι οι κινητοποιήσεις των κατοίκων του νησιού, που διαμαρτύρονται με υπομνήματά τους ότι θα καταστραφεί το φυσικό περιβάλλον: «Κινδυνεύει το σκυριανό αλογάκι, που ζει εκεί, και μόνο 140 έχουν μείνει», όπως λέει ο Ε. Ζακυνθινός, της Ενωσης Πολιτών Σκύρου.

---

Χρυσόβουλα μεν, χαλκευμένα δε

Του ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΜΠΙΚΑΤΖΙΚ

Κι όμως, η ιστορία έχει καταγράψει και πλαστά ή παραποιημένα χρυσόβουλα αυτοκρατόρων στην προσπάθεια της εκκλησίας αλλά και ποικίλων καταπατητών να διεκδικήσουν περιουσίες που δεν τους ανήκαν. Παραθέτουμε τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις που έχουν καταγράψει μελετητές:

1 Η πρώτη μάς γυρίζει πίσω στην εποχή του Αλέξιου Α', το 1088. Τότε, ο αυτοκράτορας, με χρυσόβουλό του, απαγόρευσε στη Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου να κατέχει άλλες περιοχές εκτός από την Πάτμο, τους Λειψούς και ορισμένες εκτάσεις στη Λέρο. Επειτα από έναν χρόνο, όμως, οι μοναχοί άρχισαν να αποκτούν περιουσία και μετόχια σε Κρήτη, Κω, Λήμνο, Μικρά Ασία και αλλού. Για να καλυφθεί αυτή η ατασθαλία πλαστογραφήθηκε χρυσόβουλο στο όνομα του Αλέξιου Α' με χρονολογία 1086 (δηλαδή δύο χρόνια πριν από την πραγματική εντολή). Το κόλπο δεν έπιασε.

2 Η δεύτερη υπόθεση αφορά περισσότερο την παραχώρηση προνομίων και λιγότερο την απόκτηση εκτάσεων και εκτυλίσσεται το 1570. Τότε δηλαδή που ο Μακάριος Μελισσηνός, μητροπολίτης Μονεμβασίας, φέρεται να έχει πλαστογραφήσει Χρυσόβουλο Λόγο του Ανδρόνικου Β'. Οι ιστορικοί (Binon, 1938) υποστηρίζουν ότι ο μητροπολίτης (ή συνεργάτες του) παραποίησε το επίσημο έγγραφο προκειμένου να διεκδικήσει περισσότερα προνόμια από τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (ιεραρχικά και περιουσιακά).

Το πλαστό χρυσόβουλο παρέμεινε στη μητρόπολη Μονεμβασίας μέχρι τον 19ο αιώνα. Επειτα, τα ίχνη του χάθηκαν! Αντιθέτως, το γνήσιο είχε μεταφερθεί στα Κύθηρα από το πρώτο μισό του 18ου αιώνα, ενώ το 1903 δωρήθηκε στη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, για να ενσωματωθεί αργότερα στη συλλογή του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου όπου βρίσκεται σήμερα. Αγνωστο παραμένει εάν οι στόχοι του μητροπολίτη επιτεύχθηκαν.

3 Η τρίτη περίπτωση αφορά την περιουσία του δεσπότη του Μυστρά Δημητρίου Παλαιολόγου. Σύμφωνα με τον αργυρόβουλο ορισμό, ο δεσπότης παραχώρησε στον ανιψιό του Ιωάννη Ξανθόπουλο και τα αδέρφια του προνόμια ως ένδειξη καλοσύνης για τη σημαντική οικονομική στήριξη που του είχαν προσφέρει σε δύσκολες στιγμές. Το όνομα του Ξανθόπουλου, όμως, προστέθηκε αργότερα, αφού ξύστηκε το αυθεντικό όνομα του ανιψιού του Παλαιολόγου.

Η παραχάραξη χρονολογείται τον 19ο αιώνα ή αρχές του 20ού και έγινε για να αποκομίσει η οικογένεια Ξανθοπούλου τίτλο ευγενείας ή ιδιοκτησίας. Οι πραγματικοί, όμως, αποδέκτες του εγγράφου αναφέρονται στο τέλος του κειμένου: «οι γιοι της Φραγγοπουλίνας, οι Φραγγόπουλοι είναι αυτοί για τους οποίους απολύθηκε το αργυρόβουλο». Μάλλον δεν είχε γίνει «ολοκληρωμένη» δουλειά!

---

«Δικός τους» και ο Αϊ-Στράτης

Σε μονές του Αγίου Ορους ανήκει και μεγάλο μέρος του Αϊ Στράτη, ενός νησιού που κάθε άλλο παρά με ευχάριστες μνήμες της ελληνικής ιστορίας έχει συνδεθεί.

Το νησί, που αναδύθηκε από τη θάλασσα, σύμφωνα με τον γνωστό γεωγράφο της αρχαιότητας Παυσανία, έχει σήμερα περίπου 300 μόνιμους κατοίκους από τους οποίους πολλοί καταβάλλουν ήδη ενοίκιο στις μονές Μεγίστης Λαύρας, Διονυσίου και Καρακάλλου. Πληρώνουν δηλαδή, άλλοι μηνιαίως και άλλοι ετησίως, συμβολικά τιμήματα για τους βοσκότοπους όπου τρέφονται τα ζώα τους και τις γεωργικές εκτάσεις για τις καλλιέργειές τους.

Από τη λίστα όμως της μοναστηριακής περιουσίας στο νησί δεν λείπουν και τουριστικά καταλύματα. Ο Αϊ-Στράτης, άλλωστε, από τόπος εξορίας έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σ' έναν εξαίρετο τουριστικό προορισμό. Πολλά «φιλέτα» γης ανήκουν στις τρεις μονές.

*Ο Αγιος Ευστράτιος, όπως αποκαλείται σήμερα, προσαρτήθηκε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας με χρυσόβουλο που απέλυσε ο Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος (976-1025). Το ευνοϊκό καθεστώς ενέκρινε και με δικό του χρυσόβουλο ο Νικηφόρος Γ' Βοτανειάτης (1078-1081).

*Σύμφωνα με τους ιστορικούς, ο Αγ. Ευστράτιος πιθανότατα να ανήκε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας μέχρι λίγο μετά το 1400 οπότε και ερημώθηκε. Εκτοτε, μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν για το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Κάποιοι αναφέρονται σε παραχωρητήρια, άλλοι σε περιουσίες των εκκλησιών της γειτονικής Λήμνου, που ανήκουν όμως σε μονές του Αγίου Ορους.

Κάποιοι γυρίζουν στον 14ο αιώνα και θυμούνται τον Γενουάτη Φραγκίσκο Κατελούτσι, ο οποίος είχε παντρευτεί την αδερφή του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου και πήρε ως προίκα τη Λέσβο (ίσως και τον Αϊ-Στράτη). Και επικαλούνται κληροδοτήματά του ίδιου και της οικογένειάς του.

ΧΡ. ΜΠ.

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 21/09/2008