Η ορκοδοσία επιβλήθηκε από τους Βαυαρούς

Η ορκοδοσία επιβλήθηκε από τους Βαυαρούς

«Διαβεβαιούμαι επί τη Αρχιερωσύνη μου ότι θα εκπληρώ τη θεία χάριτι τα αρχιερατικά μου καθήκοντα μετά πάσης σπουδής και δυνάμεως, τηρών απαρασαλεύτως τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς Κανόνας και τας ιεράς Παραδόσεις, διαδηλώ δε υπακοήν εις το Σύνταγμα και τους νόμους του Κράτους».

Αυτή είναι η διαβεβαίωση που δίνουν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αμέσως μετά την εκλογή τους οι νέοι μητροπολίτες και ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Στην πραγματικότητα είναι η μοναδική πολιτικού χαρακτήρα διαβεβαίωση που προβλέπεται με νόμο του ελληνικού κράτους -αντί του καθιερωμένου θρησκευτικού όρκου- και αφορά αποκλειστικά τους λειτουργούς της επικρατούσης θρησκείας. Αντιθέτως, όλοι οι υπόλοιποι πολίτες, μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί και οι βουλευτές, όταν απαιτηθεί δίνουν τον θρησκευτικό όρκο, θέτοντας μάλιστα την παλάμη του δεξιού τους χεριού, εφόσον είναι χριστιανοί, επί του ιερού Ευαγγελίου. Η εξαίρεση των κληρικών από τον θρησκευτικό όρκο συνδέεται ευθέως με την υποχρέωσή τους να είναι συνεπείς με τον λόγο του Χριστού, ο οποίος απαγόρευσε κάθε μορφή ορκοδοσίας.

«Την ορκοδοσία δεν την επέβαλε η Εκκλησία αλλά το «ανορθόδοξο» νεοσύστατο ελληνικό κράτος την εποχή της βαυαροκρατίας, δηλαδή επί βασιλείας του ρωμαιοκαθολικού Οθωνος και αντιβασιλείας του προτεστάντου Μάουρερ», αναφέρει ο εκπαιδευτικός κ. Χάρης Ανδρεόπουλος, γενικός γραμματέας της Ενωσης Θεολόγων Λάρισας, ο οποίος ανήκει στους υποστηρικτές της κατάργησης του θρησκευτικού όρκου. «Στόχος του νεοσύστατου κράτους ήταν να «αξιοποιήσει» τη θρησκευτική συνείδηση των διαδίκων, των μαρτύρων και εν γένει των διοικουμένων για τους δικούς του σκοπούς», σημειώνει ο κ. Ανδρεόπουλος. Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού Γ. Μαντζαρίδης, στο βιβλίο του «Χριστιανική Ηθική» (εκδ. Πουρναρα, 1995) σημειώνει πως εξαιτίας των επιδιώξεων της βαυαροκρατίας προκλήθηκε η έντονη διαμάχη ανάμεσα στους ιερείς Κωνσταντίνο Οικονόμο εξ Οικονόμων και τον Θεόκλητο Φαρμακίδη. Ο Οικονόμος υποστήριξε ότι οι χριστιανοί δεν πρέπει να ορκίζονται, ενώ ο Φαρμακίδης θεώρησε τον όρκο επιτρεπτό, ιδίως όταν επιβάλλεται από την πολιτεία. Σε εγκύκλιο σημείωμα που εξέδωσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1849 «Προς τους απανταχού Ορθοδόξους» και υπογράφεται και από τους Πατριάρχες Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων στηλιτεύεται η θέση του Φαρμακίδη ότι η χριστιανική πίστη δεν απαγορεύει τον όρκο.

H KAΘHMEPINH